Thúc đẩy quản lý nước bền vững trong sản xuất công nghiệp

Doanh nghiệp bắt nhịp chuyển đổi xanh nhưng vẫn vướng pháp lý

Sáng 6/6, tại TP. Hồ Chí Minh diễn ra diễn đàn “Quản lý nguồn nước trong sản xuất công nghiệp Việt Nam 2025”. Diễn đàn do Cục Môi trường - Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng Báo Nông nghiệp và Môi trường tổ chức. Đây là một sự kiện ý nghĩa nhằm hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới 5/6 và Tháng hành động vì môi trường Việt Nam.

Các đại biểu tham dự diễn đàn

Phát biểu khai mạc, ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - chia sẻ, ngày càng nhiều doanh nghiệp lựa chọn con đường phát triển xanh - mạnh dạn đầu tư vào các giải pháp xử lý nước thải tiên tiến, tiệm cận với công nghệ của những quốc gia phát triển hàng đầu.

Theo đó, đó, tỷ lệ khu công nghiệp xây dựng và vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt chuẩn môi trường không ngừng tăng lên, thể hiện rõ nét sự thay đổi về chất trong cách tiếp cận và hành động.

Ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Môi trường - phát biểu tại sự kiện

Tuy nhiên, ông Hồ Trung Kiên cũng cho biết vẫn còn tỷ lệ nhất định nước thải công nghiệp chưa được xử lý hoặc xử lý chưa đạt quy chuẩn trước khi thải ra môi trường. Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, cả nước hiện có 94,1% khu công nghiệp đang hoạt động đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn. Tuy vậy ở cụm công nghiệp, con số này mới chỉ dừng lại ở mức 31,5%, một tỷ lệ còn khiêm tốn và cho thấy cần nỗ lực rất lớn phía trước.

Cùng đó, công nghệ xử lý nước thải còn chưa đồng bộ, chi phí đầu tư và vận hành vẫn là rào cản lớn. Việc lựa chọn công nghệ phù hợp với từng ngành nghề, quy mô sản xuất và năng lực tài chính vẫn là một bài toán chưa có lời giải tối ưu, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ngoài ra, chúng ta đang thiếu hụt đội ngũ chuyên gia, kỹ sư và kỹ thuật viên được đào tạo bài bản, có năng lực vận hành và bảo trì các hệ thống xử lý nước thải hiện đại.

Đặc biệt, công tác quản lý, giám sát hoạt động xử lý nước thải công nghiệp chưa được triển khai đồng bộ, thường xuyên và liên tục. Việc thiếu dữ liệu, công cụ giám sát hiệu quả khiến một số hành vi vi phạm pháp luật về môi trường chưa được phát hiện và xử lý kịp thời.

Tọa đàm “Từ chính sách đến thực tiễn và giải pháp cho doanh nghiệp” diễn ra trong khuôn khổ diễn đàn

Tạo hành lang pháp lý cho quản trị nước bền vững

Ông Daniel Stork - Tổng lãnh sự Hà Lan tại TP. Hồ Chí Minh - cũng nhìn nhận, dựa trên phản hồi từ cộng đồng doanh nghiệp Hà Lan tại Việt Nam và các đối tác kinh doanh Việt Nam của họ, và nhìn vào lịch sử các hoạt động và dự án trong khuôn khổ hợp tác phát triển Hà Lan - Việt Nam, chúng tôi nhận thấy rằng, khung pháp lý vẫn là một rào cản đối với sự phát triển của ngành nước tại Việt Nam.

“Chúng tôi nhận thấy có những nhu cầu thực sự đối với ngành quản lý nước và chất thải, sự tham gia tích cực từ khu vực tư nhân và sự sẵn có của công nghệ tại Việt Nam; trở ngại chính vẫn là một khung pháp lý rõ ràng và hiệu quả, cũng như một khoảng cách đáng kể giữa chính sách và thực tiễn liên quan đến xử lý và tái sử dụng nước thải” - ông Daniel Stork nói.

Theo ông Daniel Stork, Hà Lan đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và Môi trường, về những thay đổi chính sách kịp thời, đặc biệt là Nghị định 05/2025/NĐ-CP và Thông tư 07/2025/TT-BTNMT hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường, những văn bản được giới thiệu và thảo luận trong diễn đàn hôm nay. Vai trò lãnh đạo này từ Chính phủ là cần thiết trong việc tạo điều kiện cho quản trị nước bền vững. Diễn đàn hôm nay là một cơ hội quý giá để đánh giá tác động thực tế của các văn bản này.

Ông Trần Thiên Long - Phó Chủ tịch Liên Chi hội Bất động sản Việt Nam (VIREA) - cho biết, mô hình khu công nghiệp sinh thái vốn đã được nhiều nước áp dụng rộng rãi, cho thấy hiệu quả rõ rệt về kinh tế, môi trường và xã hội. Ở Việt Nam mô hình này mới chỉ được thí điểm, chủ yếu từ chuyển đổi khu công nghiệp truyền thống. Ông Long cho rằng, để chuyển đổi sang khu công nghiệp sinh thái cần phải có lộ trình căn cơ.

Theo ông Long, Việt Nam đang nỗ lực phát triển các khu công nghiệp sinh thái nhằm hướng đến phát triển bền vững và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, quá trình này vẫn gặp nhiều thách thức như: Ô nhiễm môi trường; xử lý nước thải, khí thải chưa đạt chuẩn; hạ tầng kỹ thuật yếu, thiếu lao động chất lượng cao; quản lý đất đai, nguồn nước còn bất cập; thiếu cơ chế phối hợp và giám sát hiệu quả.

Phó Chủ tịch VIREA nhấn mạnh, để thúc đẩy sự phát triển bền vững của mạng lưới khu công nghiệp tại Việt Nam, cần có sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước và sự chung tay của các doanh nghiệp trên cả nước để triển khai một cách nhất quán và hiệu quả các giải pháp.

Điển hình như: Đầu tư tốt công nghệ xử lý hiện đại; thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo; áp dụng chuẩn mực các tiêu chuẩn về môi trường; sử dụng nước tiết kiệm và tái sử dụng; nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, giao thông kết nối; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng, cải thiện môi trường làm việc; tăng cường giám sát và phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.