Nhiệm kỳ 2020-2025, mặc dù có nhiều khó khăn, thách thức ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của Kiểm toán nhà nước, nhất là tình hình dịch Covid-19 kéo dài song với sự chỉ đạo sát sao, linh hoạt và kịp thời của Ban cán sự Đảng, Đảng ủy, Tổng Kiểm toán nhà nước, Kiểm toán nhà nước đã khắc phục khó khăn hoàn thành toàn diện nhiệm vụ chính trị và nhiệm vụ công tác xây dựng Đảng, nhiều mặt hoạt động có sự chuyển biến tích cực và rõ rệt.

Đặc biệt, trong thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, với quan điểm xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành là nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động kiểm toán nhằm đạt mục tiêu “chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”, Ban cán sự đảng, Đảng ủy và Tổng Kiểm toán nhà nước đã ban hành và quyết liệt chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, qua đó chất lượng hoạt động kiểm toán ngày càng được nâng cao, góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương

Xây dựng kế hoạch kiểm toán “gọn nhưng chất”

Xác định kế hoạch kiểm toán là yếu tố quan trọng quyết định lớn đến chất lượng kiểm toán, Đảng ủy Kiểm toán nhà nước đã ban hành Nghị quyết yêu cầu các cấp ủy, tổ chức Đảng quyết tâm thực hiện hiệu quả, tạo chuyển biến sâu sắc, toàn diện. Theo đó, giai đoạn 2020-2025, kế hoạch kiểm toán hằng năm đã bám sát các định hướng lớn của Đảng, Nhà nước và các chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các vấn đề dư luận xã hội quan tâm hoặc các vấn đề có rủi ro cao trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; đã tăng cường thực hiện nhiều cuộc kiểm toán chuyên đề có quy mô lớn, phạm vi rộng.

Song song với kế hoạch kiểm toán hàng năm, Kiểm toán nhà nước còn xây dựng và ban hành kế hoạch kiểm toán trung hạn 3 năm qua đó góp phần định hướng cụ thể hơn cho các Kiểm toán nhà nước chuyên ngành, khu vực khi xây dựng kế hoạch kiểm toán hàng năm.

Ngoài ra, với phương châm “gọn nhưng chất lượng”, Kiểm toán nhà nước đã thực hiện lồng ghép hợp lý các nhiệm vụ kiểm toán trong từng cuộc kiểm toán, qua đó đã giảm đáng kể số lượng đoàn kiểm toán theo từng năm, hạn chế tần suất kiểm toán, giảm thiểu ảnh hưởng đến hoạt động thường xuyên của đơn vị, như năm 2022 thực hiện 190 nhiệm vụ kiểm toán (245 đoàn); năm 2023 thực hiện 135 nhiệm vụ (174 đoàn kiểm toán); 2024 thực hiện 129 nhiệm vụ (166 đoàn kiểm toán); năm 2025 thực hiện 116 nhiệm vụ (156 đoàn kiểm toán).

Với phương châm “gọn nhưng chất lượng”, Kiểm toán nhà nước đã thực hiện lồng ghép hợp lý các nhiệm vụ kiểm toán trong từng cuộc kiểm toán

Kiến nghị xử lý tài chính 281.809 tỷ đồng

Để định hướng hoạt động kiểm toán được tập trung, thống nhất trong toàn ngành, hằng năm Ban cán sự Đảng, Đảng ủy Tổng Kiểm toán nhà nước ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn như văn bản hướng dẫn về mục tiêu, trọng yếu và nội dung kiểm toán chủ yếu; chỉ thị về tổ chức hoạt động kiểm toán; đồng thời, đối với từng cuộc kiểm toán chuyên đề, Tổng Kiểm toán nhà nước đều ban hành đề cương hướng dẫn kiểm toán.

Cùng với đó, để nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động kiểm toán phục vụ HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND liên quan đến việc quản lý tài chính công, tài sản công, Kiểm toán nhà nước đã có văn bản đề nghị Chủ tịch HĐND các tỉnh, thành phố phối hợp trong việc yêu cầu, giao nhiệm vụ kiểm toán hàng năm cho các Kiểm toán nhà nước khu vực thực hiện; phối hợp trong việc trao đổi thông tin về thời điểm hoàn thành, thông qua báo cáo quyết ngân sách địa phương, gửi báo cáo quyết toán ngân sách địa phương đến Kiểm toán nhà nước và sử dụng kết quả kiểm toán khi xem xét, phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương theo kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước... qua đó chất lượng hoạt động kiểm toán ngày càng được nâng cao, góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Ngoài ra, trong nhiệm kỳ 2020-2025 nhiều nhiệm vụ được giao theo quy định của Luật Kiểm toán nhà nước mới được ngành triển khai thực hiện một cách bài bản, có chất lượng hơn, được đại biểu Quốc hội đánh giá cao như nhiệm vụ trình ý kiến của Kiểm toán nhà nước về chủ trương đầu tư đối với các dự án quan trọng quốc gia; nhiệm vụ trình ý kiến của Kiểm toán nhà nước về dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương hằng năm.

Cũng trong nhiệm kỳ này, công tác tổ chức kiểm toán được điều hành linh hoạt, thích ứng với những khó khăn, thách thức, đảm bảo vừa hoàn thành nhiệm vụ chính trị của ngành, vừa ưu tiên các đơn vị thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, như: Năm 2021, để tạo mọi điều kiện cho các cơ quan chức năng thực hiện phòng, chống dịch Covid-19, Kiểm toán nhà nước đã không thực hiện kiểm toán đối với ngành y tế, Công an, Bộ Chỉ huy quân sự và cắt giảm thời gian, quy mô các cuộc kiểm toán tại các tỉnh đang có dịch; năm 2024, giảm nhiệm vụ kiểm toán để các địa phương khắc phục sau bão Yagi và năm 2025, để tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Kiểm toán nhà nước đã giảm các cuộc kiểm toán liên quan đến cấp huyện, đồng thời điều chỉnh phương án tổ chức kiểm toán, ưu tiên tập trung kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp tỉnh hoàn thành trước 30/6/2025.

Tổng hợp kết quả kiểm toán, nhiệm kỳ 2020-2024, Kiểm toán nhà nước kiến nghị xử lý tài chính 281.809 tỷ đồng. Kết quả kiểm toán đã cung cấp cho Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan chức năng và đơn vị được kiểm toán nhiều kiến nghị có giá trị thực tiễn; đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu về thông tin phục vụ hoạt động giám sát, hoàn thiện pháp luật và phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước của Quốc hội và HĐND các cấp. Qua kiểm toán, nhiều tồn tại, hạn chế, bất cập trong công tác quản lý, điều hành, sử dụng tài chính, tài sản công của các bộ, ngành, địa phương và đơn vị được kiểm toán đã được phát hiện và kiến nghị chấn chỉnh kịp thời. Đồng thời, Kiểm toán nhà nước đã kiến nghị rà soát để hủy bỏ hoặc thay thế, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới một số nội dung không phù hợp với quy định pháp luật hoặc chưa phù hợp với thực tiễn của 1.048 văn bản nhằm bịt “lỗ hổng”, tránh thất thoát, lãng phí.

Kiểm toán nhà nước kiến nghị xử lý tài chính 281.809 tỷ đồng

Phòng chống tham nhũng, nâng cao kiểm soát chất lượng kiểm toán

Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán đã được Ban cán sự Đảng, Đảng ủy Kiểm toán nhà nước, Tổng Kiểm toán nhà nước đặc biệt quan tâm thực hiện. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Ban cán sự Đảng đã phối hợp với Đảng ủy Kiểm toán nhà nước cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định liên quan đến phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thành chương trình, kế hoạch, chỉ thị, nghị quyết và ban hành nhiều văn bản triển khai thực hiện đồng bộ, tạo sự chuyển biến tích cực trong toàn ngành. Lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị tập trung kiểm toán các lĩnh vực tiềm ẩn nguy cơ tham nhũng cao như quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; đầu tư xây dựng cơ bản; quản lý và sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản; các dự án BOT, BT;… nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời sai phạm.

Để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí thông qua hoạt động kiểm toán, Tổng Kiểm toán nhà nước đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn. Kết quả, trong nhiệm kỳ 2020-2025, Kiểm toán nhà nước đã chuyển 17 vụ việc sang cơ quan Cảnh sát điều tra để điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật; cung cấp 1.851 hồ sơ, báo cáo kiểm toán và các tài liệu liên quan cho cơ quan của Quốc hội, Ủy ban kiểm tra Trung ương, cơ quan điều tra và các cơ quan nhà nước khác có thẩm quyền để phục vụ công tác điều tra, kiểm tra, giám sát.

Trong nhiệm kỳ, Tổng Kiểm toán nhà nước đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng kiểm soát chất lượng kiểm toán như: Quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán; hoàn thiện hệ thống các quy định về quy trình kiểm toán, hướng dẫn kiểm toán trong các lĩnh vực, hệ thống chuẩn mực Kiểm toán nhà nước, hồ sơ mẫu biểu kiểm toán...; hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ, về tiêu chí, thang điểm đánh giá và tiêu chuẩn xếp loại chất lượng đoàn kiểm toán, tổ kiểm toán, thành viên đoàn kiểm toán và đẩy mạnh hiệu quả công tác thanh tra công vụ. Đồng thời, trong nhiệm kỳ đã giám sát (qua nhật ký điện tử) 100% các đoàn kiểm toán; kiểm soát trực tiếp nhiều đoàn kiểm toán, kiểm soát việc tổ chức thực hiện kiểm soát chất lượng kiểm toán của nhiều lượt kiểm toán trưởng; thực hiện nhiều cuộc thanh tra. Qua đó, đã chỉ ra những tồn tại, bất cập trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của lãnh đạo đơn vị cũng như công tác chỉ đạo, lãnh đạo hoạt động kiểm toán; đồng thời, thực hiện các biện pháp để đơn vị và thủ trưởng đơn vị kịp thời chấn chỉnh, góp phần tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động công vụ của công chức, viên chức và người lao động của Kiểm toán nhà nước, nâng cao chất lượng kiểm toán nói riêng và chất lượng, hiệu quả các mặt công tác của Kiểm toán nhà nước nói chung.