Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với anh Đoàn Ngọc Bảo - Tổ hợp tác trồng cam xã Hương Thọ, huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh về hành trình đưa sản phẩm quê nhà trở thành sản phẩm OCOP với sức cạnh tranh rất cao trên thị trường.

Anh Đoàn Ngọc Bảo - Tổ hợp tác trồng cam xã Hương Thọ - huyện Vũ Quang - tỉnh Hà Tĩnh (Ảnh: NVCC)

Giấc mơ khởi nghiệp với sản phẩm quê nhà

Được biết, cam Bảo Phương là một trong những sản phẩm OCOP chất lượng của Hà Tĩnh. Vậy cơ duyên nào đưa anh đến với cây cam và cái tên “Bảo Phương” mang ý nghĩa gì?

Anh Đoàn Ngọc Bảo: Tôi sinh ra trong một gia đình thuần nông ở xã Hương Thọ, huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh, nơi mà cây cam đã gắn bó với cuộc sống của người dân từ rất lâu. Bố tôi cũng là người dành cả cuộc đời mình cho giống cam Xã Đoài. Dù từng học đại học chuyên ngành quản lý đất và có một công việc ổn định tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Nông), nhưng tôi chưa từng cảm thấy thật sự hạnh phúc. Nỗi nhớ quê, thương bố mẹ lam lũ sớm hôm và khao khát được sống gần gũi với đất đai, cây cối là những điều luôn thôi thúc tôi trở về.

Năm 2012, sau nhiều lần thuyết phục, cuối cùng tôi cũng khiến bố mẹ đồng ý để mình trở về quê khởi nghiệp. Khi đó, quyết định của tôi khiến cả gia đình “sốc”, vì từ bỏ công việc bao người mơ ước để làm nông là điều quá liều lĩnh.

Anh ĐOàn Ngọc Bảo và gia đình nhỏ của mình (Ảnh: NVCC)

Tôi chọn tên “Cam Bảo Phương” để đặt cho thương hiệu của mình không chỉ vì đây là sự kết hợp giữa tên tôi và tên vợ, người đã cùng tôi khai hoang, chuyển đổi rừng nguyên liệu thành vườn cam mà còn vì “Phương” là phương hướng, là con đường tôi muốn đi: sản xuất những sản phẩm tinh hoa, chất lượng và quý giá nhất từ chính vùng đất quê hương.

Chất lượng tạo nên thương hiệu: OCOP và câu chuyện phía sau trái cam

Với một địa phương có nhiều sản phẩm cam như Hà Tĩnh, điều gì giúp cam Bảo Phương đạt OCOP. Nếu kể một câu chuyện đặc biệt về sản phẩm, anh sẽ kể gì?

Anh Đoàn Ngọc Bảo: Tôi nghĩ yếu tố quan trọng nhất giúp Cam Bảo Phương đạt chứng nhận sản phẩm OCOP là sự khác biệt về chất lượng và triết lý sản xuất. Tôi chọn hướng đi sạch, bền vững, sản xuất cam theo phương pháp hữu cơ sinh thái. Hoàn toàn không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và hạn chế phân bón hóa học, tôi chỉ dùng phân chuồng ủ men vi sinh, đạm cá, đậu tương, các dung dịch thảo mộc như ớt, tỏi, rượu, gừng… để phòng trừ sâu bệnh.

Sản phẩm cam Bảo Phương (Ảnh: NVCC)

Tôi dùng đèn led chống côn trùng, bao từng quả cam, nuôi kiến vàng để tiêu diệt sâu bọ. Tôi giữ cỏ thay vì dọn sạch, vì cỏ là một phần của hệ sinh thái: giúp đất tơi xốp, giữ ẩm, chống xói lở. Thậm chí, tôi còn pha trứng gà với sữa tươi không đường để bó, giúp cây khỏe mạnh tự nhiên. Làm theo hướng này, không chỉ trái cam khoẻ mạnh mà đất cũng được giữ gìn, không bị khô cằn, mất chất.

Sau khi kiên định trồng cam theo hướng hữu cơ, tôi nhận thấy cam của hợp tác xã có chất lượng cao hơn hẳn. Sau quá trình trồng và quan sát chính trái cam của mình, tôi nhận thấy có những thời điểm, ở một số cây cho trái chất lượng vượt trội. Do đó, cam Bảo Phương được chia làm ba dòng: phổ thông, cao cấp và tinh hoa. Trong đó, cam tinh hoa chỉ chiếm khoảng 10% tổng sản lượng, là những trái cam đặc biệt, đỏ au, ngọt đậm, thơm dịu mùi mật ong, tích tụ tinh hoa đất trời. Loại cam này luôn “cháy hàng” dù có giá lên tới 120.000 đồng/kg. Khách ăn rồi thì nhớ mãi, quay lại đặt trước từ mùa vụ.

Dònh cao cấp cũng rất ngon, hiện được phân phối ở các cửa hàng sản phẩm sạch và cũng được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Dòng phổ thông với giá bình dân có thể tiếp cận với tất cả mọi đối tượng người tiêu dùng.

Nếu kể một câu chuyện phía sau sản phẩm, tôi sẽ kể về hành trình từ bỏ đô thị, về làm nông với hai bàn tay trắng. Sản phẩm của tôi không chỉ là trái cam, mà là kết tinh của ước mơ, lòng yêu đất, yêu quê, yêu nghề và sự dấn thân của một người trẻ không ngại thay đổi để tìm con đường riêng.

Sản xuất sạch, tiêu thụ tốt và kỳ vọng tương lai

- Làm nông nghiệp sạch không dễ, anh đã vượt qua khó khăn thế nào? Hiện nay sản phẩm tiêu thụ ra sao và anh kỳ vọng gì trong tương lai?

Anh Đoàn Ngọc Bảo: Làm nông nghiệp sạch là một hành trình vô cùng gian nan. Những năm đầu, tôi thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm. Nhờ có chính sách hỗ trợ của tỉnh, huyện và sự đồng hành của tổ chức Đoàn thanh niên, đặc biệt là Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), tôi mới có điều kiện tiếp cận vốn vay ưu đãi và học hỏi.

Về mặt kỹ thuật, chuyển từ cách trồng truyền thống sang hữu cơ đòi hỏi kiên trì, tỉ mẩn. Mỗi cây cam tôi chăm như chăm trẻ con, từ chọn phân bón, nguồn nước, cách phòng bệnh đều phải kỹ lưỡng từng bước. Nhưng đổi lại, đất ngày càng màu mỡ hơn, cây khỏe hơn, năng suất ổn định hơn và tôi cũng yên tâm vì không còn chịu ảnh hưởng từ hóa chất.

Sản phẩm hiện được tiêu thụ tốt ở nhiều tỉnh thành: Hà Tĩnh, Nghệ An, Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh… Tổng sản lượng năm 2024 ước khoảng 30 tấn. Với giá bán hiện tại, doanh thu mỗi năm đạt khoảng 1,2 tỷ đồng, trừ chi phí còn lãi 400 triệu đồng. Tôi tạo việc làm cho 10 lao động thường xuyên và 10 lao động thời vụ. Ngoài ra, mỗi năm tôi còn bán hàng nghìn cây giống cho bà con, góp phần nhân rộng mô hình sản xuất sạch.

Cam Bảo Phương hiện đạt OCOP 3 sao và đang hoàn tất hồ sơ OCOP 4 sao trong năm 2025. Tôi cũng đang thử nghiệm mô hình “Cây cam nhà tôi” - nơi khách hàng có thể đặt mua một cây riêng từ đầu vụ. Đây là cách để cá nhân hóa trải nghiệm tiêu dùng, gắn bó hơn giữa người trồng và người thưởng thức.

Về phía chính quyền, tôi mong các cơ quan chức năng tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ như chúng tôi trong việc xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ, đặc biệt là đưa sản phẩm vào các kênh bán lẻ hiện đại. Làm nông dân thời nay không chỉ trồng tốt mà còn phải bán giỏi, truyền cảm hứng giỏi. Điều này thì không thể thiếu sự tiếp sức từ các cơ quan, tổ chức.